Այս ուսումնական տարվա սեպտեմբեր-մայիս ամիսներին իմ գիտելիքների պաշարը աննախադեպ աճ է գրանցել:Ես կարդացել եմ հայ գրականության գոհարներ հանդիսացող բազում պատմավեպեր, խոհափիլիսոփայական աշխատություններ: Դրանք են Դ.Դեմիրճյանի"Վարդանանք", Մուրացանի" Գևորգ Մարզպետունի", Րաֆֆու"Սամվել", Լևոն Շանթի"Հին աստվածները",Շիրվանզադեի"Քաոս", "Պատվի համար", "Նամուս", Հ.Պարոնյանի"Մեծապատիվ մուրացկանները", Նար-Դոսի"Ես և նա", "Նեղ օրերից մեկը", Շահան Շահնուրի"Նահանջը առանց երգի", Խ.Աբովյանի"Վերք Հայաստանի", Մ.Խորենացու"Հայոց պատմություն", Ա. Բակունցի" Մթնաձորը" ստեղծագործությունները, ինչպես նաև ընթերցել, վերլուծել և անգիր եմ սովորել Ե.Չարենցի, Ա. Իսահակյանի, Վ. Տերյանի, Հ. Թումանյանի, Պ. Սևակի, Սիամանթոյի, Պ. Դուրյանի, Մ. Մեծարենցի, Ռ. Սևակի տարբեր բանաստեղծություններից ու պոեմներից շատ հատվածներ: Դրանցից են օրինակ' " Ես իմ անուշ Հայաստանի", "Ամբոխները խելագարված", "Թմկաբերդի առումը", "Գարնանամուտ", "Անլռելի զանգակատունը", "Լճակ", "Ձոն", "Ազատություն", “Աբու-Լալա Մահարի'' հրաշալի ստեղծագործությունները:
Փորձեմ վերլուծել այս գլուխգործոցներից մի քանիսը: Դ.Դեմիրճյանի"Վարդանանք" վեպը գրելիս, որի սկզբնաղբյուրներն են 5-րդ դարի պատմիչներ Եղիշեի"Վարդանի և հայոց պատերազմի մասին" և Ղազար Փարպեցու"Հայոց պատմություն" երկերը, հեղինակը հանգամանորեն ուսումնասիրել է փաստերը' թափանցելով պատմական իրադարձությունների էության մեջ: Այն է' պարսից Հազկերտ Երկրորդ արքան հրովարտակ է ուղարկում Հայաստան' քրիստոնեությունից հրաժարվելու ևզրադաշտականությունընդունելուառաջարկով: ԲազմաթիվիրադարձություններիզարգացմանհանգուցալուծումըԱվարայրիճակատամարտնէր, որտեղըստհեղինակիհայերըտարանոչթեբարոյական, այլիրականհաղթանակ: Վեպիհիմքումընկածհայրենիքիազատությանգաղափարըէլավելիհզորացրեցիմսերըհայրենիքիսհանդեպ: Եսսիրումեմիմհողնուջուրը, ևպատրաստեմպայքարելհանունհայրենիքիսբարօրրության:
Այժմվերլուծեմմեկայլ' ըստիսևսշատհետաքրքիրմիվեպ' Շիրվանզադեի"Քաոսը": Վեպըսոցիալականխնդիրներիմիողջկծիկէ: Բովանդակումէբազմաբնույթհարցադրումներ' ընտանեկան, տնտեսական, բարոյական: Քանիորհեղինակըռեալիզմիներկայացուցիչէր, նամինորաստիճանիբարձրացրեցռեալիստականվեպիարվեստըմեզանում, ձևավորեցգեղարվեստականլեզվինորորակ: "Քաոս" վեպիհանգույցըմիլիոնատերՄարկոսԱլիմյանիթողածկտակնէ, որիպատճառովվերջինիսորդիները, հարազատներնուբարեկամներըտարաբնույթկոնֆլիկտներիուվեճերիքաոսումենհայտնվում: Թվումէթեապահովված, մեծկարողությունունեցողընտանիքինինչէպետք, ոչայլինչ, քանխաղաղուերջանիկկյանքիբարիքներիվայելում: Բայցոչ! Հարստությունըիրարէխառնումբարոյականինուանբարոյականին, ազնիվինուշահամոլին: Իվերջոդժբախտընտանիք, որտեղ, կարելիէասելսրբություն, ազնվությունբառերըտեղչունեն: Այսվեպըևսշատուսուցանողէրինձհամար: Այնիմմեջամրապնդեցայնգաղափարը' որփողը, հարստությունըհնարավորությունէտալիսունենալամենինչ' բացիերջանկությունից: Հարստությամբչեսկարողգնելառողջությունը, զավակներիդսերըո՛չքո, ո՛չմիմյանցհանդեպ: Եվպետքէրժամանակինզբաղվելերեխաներիճիշտդաստիարակությամբ:
Անդրադարձկատարեմմեկայլշատհետաքրքիրժանրի' պոեմին: ՇատհավանեցիԵ.Չարենցի" Ամբոխներըխելագարված" պոեմը: Պոեմումորպեսգլխավորհերոսհանդեսէգալիսհավաքականժողովուրդը' "խելագարվածամբոխները": Պոեմնսկսվումէնախերգանք- ուղերձով, որըհղվումէրողջակիզվողհոգիներին: Ամբոխներըեկելէինքաղաքներից, գյուղերիցևստեպներից: Որպեսխորհրդանիշհանդեսէգալիսնաևհինըմարմնավորողքաղաքը, որըգրավելուենգնումհեղափոխականամբոխները: Պոեմնավարտվումէդեպիարևըգնացողամբոխներիպատկերով: ԱյսպոեմնիրոքՉարենցիգրականժառանգություննէմեզ' բոլորիս: Եսբացահայտեցիուկարծումեմդեռկշարունակեմբացահայտելհայգրականությանմնայունարժեքները, որոնցիցյուրաքանչյուրնունիդաստիարակչական, խոհափիլիսոփայականբնույթը, որըյուրաքանչյուրհայպատանուխորհելուտեղիքկտա' վերաարժեվորելուկյանքը, վերանայեկուարաքներնուզգացմունքները:
Комментариев нет:
Отправить комментарий