Էկոլոգիա

1. Ինչպիսի՞ միջավայրում ենք ապրում մենք, փորձեք ինքներդ գնահատել ձեր շրաջակա միջավայր որակը:

Մենք ապրում ենք Հայաստանի Հանրապետությունում, որը էկոլոգիապես ոչ այդքան մաքուր պետություն է։ Ամենուրեք մենք կարող ենք նկատել աղբակույտեր։ Իհարկե, ինչ-որ չափով քչացել է, բայց ամբողջությամբ չի վերացել փայտահատման խնդիրը։ Ցանկանում եմ նշել նաև գետերի անմխիթար վիճակը, որը առաջանում է աղբակույտերից, որոնք մարդիկ աղբամանը նետելու փոխարեն, նետում են գետերը։ Չմոռանաք նաև օդի աղտոտման մասին, որը կոնկրետ մեր թաղամասում առկա է շինարարական աշխատանքների պատճառով։

2.Ինչպե՞ս է ազդում շրջակա միջավայրը ձեր առողջության վրա, եթե կան առանձնակի դրսևորումներ, ներկայացրեք կոնկրետ օրինակներով:

Մարդ-բնություն կապը բավականին ուժեղ է և հենց այդ է պատճառը որ, երբ մարդը բնությանն է վնասում, բնությունն էլ մարդուն է վնասում: Տարբեր ալերգիաները, քաղցկեղը ու էլի շատ հիվանդություններ առաջանում են միջավայրի վատ որակի պատճառով: Ջրի թունավորումներից տարեկան մահանում են հազարավոր մարդիկ, հանքերում տեղի են ունենում պայթյուններ մահվան ելքերով: Սրանք բոլորը մարդ բնություն հարաբերությունն է: Այն վայրերում, որտեղ մարդու միջամտությունը շատ չէ, այնտեղ մարդիկ ավելի երկարակյաց են։

3.Ի՞նչպես եք պատկերացնում շրջակա միջավայրի վերահսկողությունը, ինչպե՞ս այն դարձնել ավելի արդյունավետ: Ի՞նչ դերն ունի հասակարական վերահսկողությունը, ինչպես՞ մեծացնել այն:

Շրջակա միջավայրի վերահսկողությունը ավելի արդյունավետ դարձնելու համար, կարծում եմ, կարելի է տուգանքների չափն ավելացնել, իսկ դեպքերի համար, որոնք չեն պատժվում, նոր տուգանքներ սահմանել։ Բնապահպանություն նախարարության հետ համատեղ նոր օրենքներ մշակել։

Անհրաժեշտ է նաև սահմանափակել գործարանների և արտադրամասերի թափոնների և թունավոր նյութերի քանակը:

4.Ի՞նչ ես անում  դու, որպեսզի բարելավես շրջակա միջավայրի որակը:

Մեծին հասնելու համար պետք է սկսել փոքրից: Շրջակա միջավայրի որակը բարելավելու համար ես պետք է ինքս չաղտոտեմ այն և զերծ պահեմ շրջապատս ավելորդ աղտոտումից, ինչը ինձ մոտ կարծում եմ ստացվում է: Երկրորդ քայլը դա իմ ազդեցությունն է շրջապատող մարդկանց վրա։ Ցանկացած վայրում, տեսնելով որ մարդիկ աղբը գետնին են գցում, չեմ զլանում մոտենում եմ և բարեհամբույր ձևով խնդրում դիմացինիս այն վերցնել գետնից և աղբամանը նետել։
















Մարդ բնությունից վերցնում է այն ինչ իրեն անհրաժեշտ է առանց մտածելու հետևանքերի մասին: Մարդը չի կարող գոյատևել առաց բնության ռեսուրսներն օգտագործելու, առանց բնության վրա որակապես և քանակապես ազդելու և հետևաբար, առանց շրջակա միջավայրը փոփոխության ենթարկելու: Բնության վրա մարդկային ներգործունեությունը կատարվում է երեք ուղղություններով․
1.Բնական ռեսուրսները վերցնելը, վերամշակելը և նրանց վերափոխելը.
2.Բնական պայմանների օգտագործումը և ազդեցությունը նրանց վրա 3.Բնական համակարգերի հավասարակշռության խախտումը և վերականգնումը

Ես ապրում եմ անառողջ միջավայրում: Քանի որ այնտեղ որտեղ, որ ապրում եմ բնակչությունը խիտ է բնակեցված։ Աղմուկը, կիսակառույց շենքերի փոշին, գործարանների և ավտոմեքենաների արտանետումները և այլ շատ ու շատ բաներ իրենց տեղը կգտնեն իմ օրգանիզմում և կվնասեն այն, եթե իհարկե արդեն չեն վնասել:Ես սիրում եմ ին ծննդավայրը և բնակավայրը, բայց միշտ նախանձով եմ նայել այն մարդկանց, որոնք ապրում են գյուղերում, թեև առանց մշտական ջրի, հարմարությունների, համակարգչի ու ինտերնետի, բայց առողջ: Ինչպես գիտենք, աղտոտվածության շատ տեսակներ կան, որոնցից առավել շատ տարածված են քիմիական, կենսաբանական և ֆիզիկական աղտոտումները: Երևանում առավել տարածված է ֆիզիկական աղտոտվածությունը:Փողոցում քայլելիս շատ հաճախ մեքենաներ են անցնում, որոնցից ինքնաթիռի ձայն է գալիս, մետրոյի կայարանում երբ մետրոն գալիս է, էլի բարձր աղմուկ է լինում, և հենց այս բարձր ձայները զգալիորեն ազդում են մեր թե ֆիզիկական թե հոգեբանական առողջության վրա: Շրջակա միջավայրի որակը բարելավելու համար պետք է գործեն բոլորը:Ես էլ փորձում եմ հնարավորինս մաքուր պահել այն միջավայրը, որտեղ լինում եմ օրվա ընթացքում: Աղբը թափում եմ հենց դրա համար նախատեսված աղբամաններում, իսկ եթե մոտակայքում չեմ հանդիպում դրանց, ապա դնում եմ գրպանումս՝ մինչև որ կհանդիպեմ աղբամանի: Աշխատում եմ ավելի շատ քայլել, քան օգտվել երթուղային տրանսպորտից: Ամեն մեկս, եթե մեր մեջ սկսենք սերմանել բարեկրթություն, էկոկրթություն, վերափոխենք մեզ, ապա համոզված  եմ, որ մի օր մեր միջավայրը կդառնա ավելի կոկիկ եւ հաճելի:

Մաթեմատիկա

Մաթեմատիկան իմ սիրելի բնագավառում:

Իմ սիրելի բնագավառը դա Ֆիտնեսն է շաբաթվա մեջ երեք օր ես այցելում եմ ֆիտնես ակումբ, իսկ այնտեղ մարզվելու ընթացքում շատ է հարկավոր մաթեմատիկայի իմացությունը, որովհետև այնտեղ միշտ պետք է հետևես քո աշխատանքային քաշին: Դու միշտ պետք իմանաս քո աշխատանքի ծավալը, օրինակ եթե դու 50 կիլոգրամով կարողանում ես կքանստել  5 անգամ, իսկ 45 կիլոգրամով դու կարողանում ես կքանստել 9 անգամ, Այս դեպքում քեզ համար ավելի ճիշտ կլինի վերցնել 45 կիլոգրամը քանի որ այդ քաշով դու կկատարես 405 կիլոգրամի աշխատանք, իսկ 50 կիլոգրամով դու կկատարես 250 կիլոգրամի աշխատանք:

Ահա և մաթեմատիկան իմ սիրելի բնագավառում:

Հայոց պատմություն

Քաղաքականություն հասկացությունը բազմիմաստ է։ Այն ունի հետևյալ բացատրությունները․
Իր իմաստով քաղաքականություն հասկացությունը շատ լայն է: Օրինակ, այն կարող է բնութագրել հասարակության կամ հանրույթի հարաբերությունները իրենց կառավարող անհատի հետ։
«Պոլիտեայի» տեսանկյունից, հանրույթի, հասարակության, սոցիալական խմբի քաղաքականությունը իրենից ենթադրում է սահմանադրության մի տեսակ, որն ամրագրված է թե՛ կառուցվածքային, թե՛ գործառութային հիմքերով (տեսական, մեթոդական և գործնական)։ Քաղաքականությունը կարող է ազդեցություն գործել կոնկրետ հասարակության մեջ հավասարակշռություն ստեղծելու, գործողությունների, արտաքին և ներքին զարգացման վրա։ Ի վերջո, քաղաքականությունը կարելի է համարել հասարակական պայմանագրի հասնելու միջոց, որտեղ միավորվում են անձնականն ու հասարակականը։ Հենց սա է պատճառը, որ քաղաքագետները շատ հաճախ քաղաքականությունը ներառում են սոցիալական շատ ոլորտների մեջ (տնտեսություն, իրավունք, սոցիոլոգիա և այլն)։
Նեղ իմաստով, քաղաքական մշակույթի մեջ քաղաքականությունը կապվում է իշխանական պրակտիկայի հետ, լինի դա պայքար իշխանության համար, կնոջ և տղամարդու միջև ներկայացվածության համար, ինչպես նաև տարբեր քաղաքական կուսակցությունների միջև պայքար, հենց նույն իշխանության համար։


Պետության կարևորագույն հատկանիշները
Ժամանակակից պետությունը, որպես քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտ, հասարակաության վրա էական ազդեցություն ունեցող կազմակերպություն, հասարակական, քաղաքական մյուս ինստիտուտներից տարբերվում է 3 հիմնական հատկանիշներով:
Տարածք: Դա այն տարածքն է, այն վայրը, որտեղ գործառնում է պետությունը, գործում են մարդկանց վարքագիծը սահմանափակող և կարգավորող օրենքները: Ընդ որում պետության տարածքր կարող է մեծ կամ ձոքր լինել, բայց դա նշանակություն չունի:Մեծ ու փոքր տարածք ունեցող բոլոր պետությունները միջազգային հարաբերությունների իրավահավասար սուբյեկտներ են: Իշխանության գլխավոր խնդիրներից մեկը պետության սահմանների, նրա տարածքային ամբողջականության պաշտպանումն է:
Բնակչություն: Բնակչությունը մարդկանց զանազան միավորումների, էթնիկական խմբերի, ազգերի ընդհանրությունն է, որը բնակվում է բոլորի համար ընդհանուր և միասնական պետության տարածքում և ենթարկվում պետական իշխանությանը: Բնակչությունը պետության առաջացման, գոյության անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար տարր է: Այս կամ այն տարածքը կամ նրանում բնակվող մարդկանց բազմությունը պետություն են դառնում միայն այն դեպքում, եթե նրանց միջև հաստատվում է պետական իշխանություն: Մարդկանց այդ բազմության ընդհանուր ենթարկումն իշխանությանը պետության ամբողջականաության կարևոր պայմանն է:
Իշխանություն: Պետություն ստեղծելու և պահպանելու համար տարածքի ու բնակչության հետ միասին պետք է լինի նաև իշխանություն, որը պետության կարևորագույն տարրն է, հատկանիշը: Առանց իշխանության չի կարող լինել պետություն: Պետությունը հրապարակային իշխանության հատուկ կազմակերպություն է, որը հասարակության բոլոր անդամների համար ավելի բաց և թափանցիկ է, քան նրա մնացած մասերը: Պետությունը նաև ինքնիշխան կազմակերպություն է, հասարակության այն մասը, որը տիրապետում է էական, մեծ ինքնիշխանության, քան նրա մյուս բոլոր մասերը: Վերջինս ենթադրում է նաև, որ մյուս պետությունները իրավունք չունեն միջամտելու նրա ներքին ու արտաքին գործերին: Պետությունն իր տարածքի առանձին քաղաքացիների, խմբերի ու կազմակերպությունների նկատմամբ ունի իշխանական լիազորությունների և օրենքով սահմանված հարկադրանքի մենաշնորհ:




Պետության ներքին և արտաքին գործառույթները
Պետության ներքին գործառույթները կենսագործվում են հասարակության ներքին կյանքում: Դրանք լուծում են տնտեսական, սոցիալական, քաղաքական, իրավական կազմակերպչական, կրթական,մշակութային—դաստիարակչական խնդիրները: Պետության ներքին գործառույթներում կարևոր տեղունեն նաև առողջապահության, ազգագրական, էկոլոգիական և զանազան այլ խնդիրների կարգավորումը, բնության տարերային աղետների հետևանքները վերացնելու ժամանակ բնակչության օգնության կազմակերպումը և այլն։
Պետության արտաքին գործառույթը վերաբերում է նրա միջազգային գործունեությանը, մյուս պետությունների ու ժողովուրդների հետ փոխհարաբերություններին: Պետական իշխանությունը պատասխանատու է այլ երկրների հետ տնտեսական, տեխնիկական, մշակութային, սոցիալական և այլոլորտներում փոխշահավետ համագործակցության և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման ու զարգացման համար: Կարևոր տեղ ունեն երկրի սահմանների, տարածքային ամբողջականության պահպանումը, նրա շահերի ու ինքնիշխանության պաշտպանությունը,բնակչության անվտանգության ապահովումը և այլն։ Պետության արտաքին գործառույթներն օրինաչափորեն բխում են ներքին գործառույթներից և հանդիսանում են դրանց շարունակությունը: Միաժամանակ արտաքին գործառույթները հակադարձ ներգործություն են ունենում ներքին գործառույթների վրա: Այսպես, օրինակ, երկրի ներսում տնտեսության, քաղաքականության և մշակույթի ոլորտներում պետության գործունեությունը հաճախակի և զգալիորեն կախված է արտաքին պայմաններից, արտաքին տնտեսական և մշակույթային կապերից: Դա հատկապես երևում է ներկա պայմաններում, երբ ի հայտ են եկել այնպիսի կազմավորումներ, ինչպիսիք են ԵՄ, ԵԽ, ԵԱՀԿ, ԱՊՀ և այլն:


Իշխանություն
Իշխանություն, հեղինակություն, իրավավարչական կամ քաղաքական միավոր։ Որպես հեղինակություն առաջանալով մարդկային հասարակության արշալույսին՝ հասարակական արտադրությունը կազմակերպելու նպատակով ձգտել է իր կամքին ենթարկել, կարգավորել ու կառավարել հասարակության անդամների գործողություններն ու փոխհարաբերությունները։ Անընդհատ զարգացել ու շարունակում է կատարելագործվել։ Մինչև դասակարգերի ու պետության առաջացումը կրել է հասարակական բնույթ՝ չունենալով հասարակությունից վեր կանգնած մարմիններ։ Իշխանությունը ներկայացրել են տոհմացեղային ընտրովի ավագները՝ առաջնորդները։ Դասակարգերի ծագումը, քայքայելով տոհմացեղային արյունակցական կապերը, առաջնորդների բարոյական հեղինակությունը փոխարինել է համընդհանուր հեղինակության իշխանությամբ, որն արդեն առանձնացել, վեր է կանգնել հասարակությունից, ընդունել դասակարգային բնույթ և աստիճանաբար դարձել ժառանգական։ ժառանգականությունը սակայն վերացվել է կապիտալիստական հասարակությունում, որում բուրժուազիան հաստատել է իր տիրապետությունը։ Դասակարգային հասարակարգերում իշխանությունները հանդես են եկել տարբեր ձևերով ու անվանումներով (իշխանական դքսություն, հերցոգություն, թագավորություն, խանություն, կայսրություն, հանրապետություն) և այժմ էլ հարատևում են նույն կամ նոր տարատեսակներով ու անուններով՝ միշտ արտահայտելով իշխող խավերի շահերը։

Հայոց լեզու բառակազմություն

նախ-դիպված=նախադեպ
ապ-ուշագնաց=ապուշ
ստոր-հասարակարգ=ստորակարգ
գեր-ձայնափոխ=գերձայն
մակ-բայական=մակբայ
ընդ-հանրամատչելի=ընդհանուր


ենթ-կարգաբերել=ենթակարգ
հակ-թունավորել=հակաթույն
ներ-աշխարհասփյուռ=ներաշխարհ
անդր-վերադարձ=անդրադարձ
դեր-անվանակոչ=դերանուն
դժ-գունաբաժանում=դժգույն

Քննարկում նվիրված մարդու իրավունքների պաշտպանությաննը

Դեկտեմբերի 12-ին տեղի ունեցավ Մարդու իրավունքների հռչակագրի ընդունումը ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի կողմից /1948թ., դեկտեմբերի 10/-ին նվիրված քննարկումը: Սույն քննարկմանը մասնակցեցին ավագ դպրոցի 11-րդ դասարանցիները, կազմակերպիչ՝ Վարդան Կարապետյան: Քննարկումն անցավ շատ արդյունավետ և հետաքրքիր: Իմ կարծիքով հետևյալ քննարկումը շատ կարևոր էր մեզ համար: Ըստ իս ամեն ոք պարտավոր է իմանալ իր իրավունքները, քանզի նա ով չի տիրապետում իր իրավունքների իմացությանը նա չի կարող իր ուրույն տեղը գտնել մեր հասարակության մեջ: Եվ վերջում ցանկանում եմ իմ խորին շնորհակալությունը հայտնել ընկեր Վարդանին հետաքրքիր քննարկում կազմակերպելու համար:

Հայոց պատմություն

artashes 1   (189-160)

artavazd 1   (160-115)

tigran       1   (115-95)

tigran       2   (95-55)

artavazd  2   (55-34)

artashes  2   (30-20)

tigran       3   (20-8)

tigran       4   (8-5) 

artavazd 3    (5-2)

tigran      4     (2-1) ev erato

դրածո արքաներ

Արիոբարզանեսը-2-4թթ.

Արտավազդ 4րդ   4-6թթ.

Տիգրան   5րդ  - մի քանի ամիս

Էրատո     6-12թթ.

Վոնոն Արշակունի  12-16թթ.

Զենոն   18-34թթ.

Արշակ 1-ին   34-35թթ.

Միհրդատ Իբերացի 35-37թթ.

Հայոց լեզու 11

36. Փախչել, զեղչել, զղչալ, զիջել, թաղկել, գաղջ, աղջամուղջ, գոճի, եղջերու, ընչանցք, զոքանչ, կիսափուտ

 37. Առտույտ, ահասառսուռ, ծարավ, ճմռթել, քարշակ, զմուրս, արագիլ, արծիվ, արջենի, մազապուռծ, կինճ, վիժանուտ 

38. Բահրեյնի, Ջուղայեցի, երեկոյան, Սոմալիյում, վերարկույով, Չիբուխլույում, աղուսյակ, սյունյակ, պայուսակ, Օֆելիայի, 

39. Սառնամած, լացակումած, մթամած, տախտակամած, հասարակած, սոխառած, սոսյաց, ընդդիմակաց, հայատյաց, հարված, անպամած, մթագնած, 

40. Սպանաղ, բամիա, բողկ, աղցան, սուսամբար, սիբեղ, կուլիչ, ակրատ, հաղարջ, բաղարջ, բրդուչ, եղինջ, 

41. Սերկևլենի, ալոջենի, կաղամբ, մեղվամուշկ, դամբուլ, ընկույզենի, չիչխան, գազար, կարտոֆիլ, բադրիջան, սմբուկ, սամիթ, 

42. Այծկիթ, սայրակ, ջայիլամ, մրկահավ, հավալուսն, մրտիմ, ճուռակ, մրջույն գորշագռավ, կակադու, կոլիբրի, բվեճ, 

43․ Լուսատտիկ, թառափ, քամելիոն, վտառ, սահնօձ, լոռտու, գյուռզա, խաչասարդ, ծովոզնի, ճպուռ, ուտիճ, կինճ, 

44. Մարմարիոն, տրիլյոն, մշկընկույզ, Ամալյա, ակորդյոն, Միքաելյան, միմյանց, սյունակ, փասիան, Մետաքսյա, Բենյամին, աշխույժ, 

45. Փաքցնել, անհարկի, թաղքած, վարքաբեկել, քսուկ, վարակիչ, սքավոր, սուտմեռուկ, ծեծկռտուք, նավաբեկյալ, սրտխառնուկ, գոգնոց, 

46. 1) Սեփ-սև, հուսախաբ, խարխաբել, լիրբ, 2) Հապշտապ, տարփողել․ թարփ, ամրակոպ, 3) Նրբանկատ, խափկանք, բորբ, սպրդել, 4) Սրբել, թպրտալ, շամբուտ, ծոպավոր, 5) Աղուսյակ, ծփծփալ, սափրիչ, կափկափել, 6) Կառափնարան, երկնահուփ, հղփանալ, գիպս, 

47. 1) Առընթեր, որոընդոստ, երկնչել, ինքնըստինքյան 2) Առէջ, միջօրե, Երևանջէկ, երբևիցե, 3) Մանրէաբան, այժմեական, անէական, գործունեության, 4) Քնքշօրոր, վաղորդայն, վաղօրոք, ջրօրհնեք, 5) Թիկնօթոց, օրորոց, գիշերօթիկ, անոթ, 6) Հոտնկայս, ակնդետ, խոչընդոտ, չխչխկոց, 

48. Կարկառել, առնթեր, հովար, անհեթհեթ, թավալգլոր, երկորյակ, խրթվիլակ, դժխեմ, առընչություն, նաղշազարդ, հարթաքանդակ, հանապազօրդ, 

49. 1. անեծք, 2. Բարոքել, 3. Մտացածին, 4. Հոգնա, 5. Մտածություն, 6. Բամբակ, 7. Բևեկն 8. Խաբեություն 9. Խորդածություն, 

50. 1. Ամբասիր, 2. Անբարիշտ 3. Գիրկընդխառն 4. Գրաբար 5. Զգուշորեն, 6. Բամբիռ, 7. Տարրորոշել, 8. Քարակարկառ, 9. Խորդուբորդ, 

51. 1. Աղյուսակ 2. Հարյուրակ, 3. Պայուսյակ, 4. սյունյակ 5. հարսնյակ 6. Դաստառակ, 7. իննսունամյակ 8. Քառասնամյակ, 9. Դաստեարակ, 

52. 1. Աղբաբզեզ, 2. Հարդաշաղախ, 3. Պագսիմատ, 4. Սաղմոսերգու, 5. Հիպնոս, 6. Դարպասել, 7. Ինժիներ, 8. Քարակարկառ, 9. Ուղղեգրություն, 

53. 1. Թփուտ, 2. Հապշտապ, 3. Պարփակել, 4. Թղպամած, 5. Թփրտալ, 6. Հապճեպ, 7. Հափշտակել, 8. Ինքնամփոփ, 9. Ամպահյուս, 54. 1. Արծարծել, 2. Բարբաջել, 3. Բարբառել, 4. Սեթևեթել, 5. Հեթհեթալ, 6 . Սռթոռթալ, 7. Ելևէրել, 8. Կայծկլտալ, 9. Կռկռթալ, 55. 1. Արժեվորել, 2. Ոգևորել, 3. Գերեվարել, 4. Արևել, 5. Անձրևել, 6. Բարևել, 7. Դրսեվորել 8. Կարևորել 9. Գոտեվորել, 56. 1. Ճկռել, 2. Ճքնել, 3. Ճկվել,4. Ճաքճքել, 5. Ճամառտակել, 6. Ճեղքել, 7. Ճմրթել, 8. Ճպրոտել, 9. Ճառագել, 57. 1. Գզվռտուք, 2. Տրտմաշուք, 3. Փսփսուկ, 4. Ծեծկռտուկ, 5. Քաշկռտուք, 6. Տրտմասուգ, 7. Մանրուք, 8. Փնտրտուք, 9. Քսուք, 58. 1. Տարորոշել 2. տարրալուծել, 3. միատար, 4. Տարրական, 5. Տարընթաց, 6. Տարադրամ, 59. 1. Հայլազարդ, 2. Արուզարդ, 3. Գմբեթարդ, 4. Գեղարդ, 5. Կորնթարդ 6. Վիմարդ, 60. 1.Բարձրակետ, 2. Հայցակետ, 3. Կիզանուտ, 4. Կիսափուտ, 5. Բևեռախույս 6. Բնախույզ, 61. 1. Մաղախ, 2. Շաղախ, 3. Փառչ, 4. Հարճ, 5. Փրչոտ, 6. Քրչոտ, 62. Տարերգի դեմ կռվելը տարրական բան չէ։ Թեկուզ շոտլանդական քաթանից կարված լինեն, չեն դիմանա մրիկին, կնկնեն առագաստները։ Դեկտեմբերի տասնինին բարձրացավ իններորդ ալիքը։ Մրիկածուփ օվկիանոսի ալիքների հուշկու շեղջերը բարձրանում էին վեր ու հսկայական շաչուն-շառաչյունով ընկնում ցած։ 63. Հակառակ իր վանող արտաքինին՝ նա մարդախույս չեր, ընդհակառակը, չափազանց բարիացակամ քրիստոնիա էր և աշխատում էր աչքի չնկնել։ Կլիներ հիսունիննից վացուն տարեկան։ Հանապազօրյա աշխատանքին զուգընթաց տարվում էր մարգարեական խորդածություններով, որոնք անդորր էին բերում խռովահույզ հոգուն ոսկռոտ մարմնին։ 64. Միջօրեյի շոգին, պառկած ականակիտ, քչքչան աղբյուրի մոտ, հայացքը հառած գեղուղեշ երկնաքերծ բարդիներին, Հովհանես Դանիելյան Յուրօրինակ փիլիսոփայություն էր զարգացնում։ Հանկարծ ամեն-ինչ փոխվեց։ Մի րոպեում ոտի գլուխ թրջվեցինք։ Կիրճը մթնեց։ Կայծակնառաք երկինքը վարկենաբար սկսեց փայլատակել։ Մենք պետք է շտապ փաղչեինք այդ արհավրհալից վայրից։ 65. Անթափանց, սռթսռթացնող խոնավությամբ թաթաղված էր օդը։ Ցուրտ գիերով Օխոտյան ափի ողջ երկայնքով մղվում էր երկու ընբոստ տարերգի անհաշտ ընբիշային պայքարը, ցամաքը խոչընդոտում էր ծովի առաջընթացը, ծովը չէր դադարում անընդհատ ցամաքի վրա հարձակվելուց, մակնթացությունից։ 66. Մի քանի օրից տանջալուկ հիվանդն ապաքինվեց։ Նրա ոսկորն ու կաշին էին մնացել, և մումյա հիշեցնող կմախքացած մարդու հագուստները խրտվիլակի լաթերի պես կախվել էին վրայից։ Գզգզված մորուքն ու ընչանցքը, ալեզարդվող երկար մազերը տարորինակ տեսք էին տվել նրան։ 67. Տիգրան Բ-ն, ինչպես նաև Մհիրդատ Եվպատորը, անտարակույս, հելլենիստական տիպի միապետներ էին։ Նրանց վերանորոքչական գործնեությանը վերջ դրին Լուկուլոսի և Պոնպեոսի նողկալի արշավանքները։ Ջարդուբուրդ արված հելլեն մշակույթը հայկական տարածքում հետզհետե իր տեղը զիջեց իրանական մշակութին ու կենցաղին։ 68. Մասսայական գաղթի հետեվանքով հիմնվում են գաղթօջախներ՝ Նոր Ջուղան, Թեոդոսյան, Հյուսիսային Կովկասը, Զմյուրնիան, Սիրիան, Ամստեռդամը։ Շահ-Աբաս երկրորդը ընդառաջում էր հայ արհեստավորներին։ Նույնիսկ եկեղեցիներ կառուցվեցին՝ վերանբարձ գմբեթներով, եփներանգ նաշխերով, քրիստոնեական պատկերներով։ 70. Հայաստանի Ազգային Պատկերասրահ, Կիրոս Կրտսեր, Միլոսյան Վեներա, Գրիմ եղբայրներ, Ձմեռային Պալատ, Սուրբ Հաղպատի վանք, Սուրբ Ղազար Կղզի, Պեր Լաշեզ, Հայորդաց Տուն, Մյասնիկյանի Հրապարակ, 71. Նոբելյան Կոմիտե, Թուրքմենչայի պայմանագիր, Թուխմանուկ վանք, Էկվադորի հանրապետություն, Բենիլյուքսի Երկրներ, Բևեռային աստղ, Պիպին կարճահասակ, Բուլոնյան Անտառ, Բյուրականի ասղտադիտարան, Եվրասիական տնտեսական համագործակցություն, 72. Լուիզ Սիմոն-Մանուկյան, Հուդզոնի ծոց, Կալիֆոռնիայի Նահանգ, Լոպե Դե Վեգա, Խորենացու փողոց, Կարելական Հանրապետություն, Խոսրովի արգելավայր, Կենտրոնական Եվրոպա, Մեքսիկայի Միացյալ նահանգներ, Կանադական Արկտիկական կղզեխումբ, 73. Արևմտյան Ուկրաինա, զատկի կղզի, Նուբիական անապատ, Հայկական Տավրոս, հին Հունաստան, Նյուրնբերգյան դատավարություն, Աքեմենյան Պետություն, Արաբական թերակղզի, Բագրատունյաց հարստություն, Բալեարյան Կղզիներ, 74. Թաիլանդի թագավորություն, ռուբիկոն գետ, Նորմանդական կղզիներ, ռուսական տափաստան, Սարդարապատի Ճակատամարտ, Սանտա Կատարինա, Սիրիայի արաբական հանրապետություն, Վերահսկիչ պալատ, Տիբեթի Բարձրավանդակ, Փետրվարյան հեղափոխություն, 75. 1) Հին Հունաստան, Պետական Դումա, Հյուսիսային բևեռ, Ծննդյան տոներ, 2) Վիլհելմ Ֆոն Հումբոլդտ, Վարդանանց պատերազմ, Ապենինյան թերակղզի, Արևելյան Եվրոպա, 3) Հին Արևելք, Լաս վեգաս, Լեոնարդո դա Վինչի, Կարմիր բլուր, 4) Հարուն Ալ Ռաշիդ, Յարոսլավ Իմաստուն, Պաղտասար Դպիր, Պետրոս Գետադարձ, 5) Ռիո դե Ժանեյրո, Փոքր Մհեր, Օսմանյան Կայսրություն, Հայկական լեռնաշխարհ, 6) ՀՀ Սահմանադրական դատարան, Ձմեռ պապ, Հասարակածային Գվինեա, Հարավային Կորեա, 76. Հուշարձան կոթող, հայ-վրացական, դեմ հանդիման, ռազմածովային ազգային-ազատագրական, գլուխ-գլխի, մաս-մաքուր, ամեն ոք, Լոն Անջելես, քաղաք պետություն, տասից քսան, նետ-աղեղ, 77. Հեռու հեռվից, մեն-մենակ, թև թևի, ժամանակ առ ժամանակ, ասել-խոսել, հարավ արևմտյան, միջին-ասիական, ամեն մի, երեք չորրորդ, հարյուր տասը, ի գիտություն, ծանր քաշային, Բաժին 2 1. 1) ՔԱԱ- 9011 2) ՆԽԶ- 446 3) ՃԺԵ- 115 4) ՏՇՃԾ- 4550 2. 1) ՉՀԷ-777 2) ՓՊԸԺ-8880 3) ՍԳԳ-2033 4) ՐՈԿԶ-5566 3. 1) ՆԾ-460 2) ՌՋՆ-1980 3) ՑՈԿ-6660 4) ՎՅԳ-3330 4.