Հայոց պատմություն 2019-2020

1. Ե՞րբ է Տիգրան Մեծը  Ծոփքը միավորել  իր թագավորությանը.
1) Ք. ա. 95 թ.   +2) Ք. ա. 94 թ.  3) Ք. ա. 93 թ.  4) Ք. ա. 87 թ

2. Ո՞րն է Հայկական լեռնաշխարհի՝ այսօր հայտնի հնագույն պետությունը.
1) Ուրարտու
2) Էթիունի
3) Միտաննի
+ 4) Արատտա

3. Ո՞ր պատմիչն է նկարագրում Տիգրան II–ի  ու Պոմպեոսի հանդիպումը Արտաշատի մոտ.
1) Տակիտոս
+2) Պլուտարքոս
3) Մովսես Խորենացի
4) Բուզանդ

4. Ո՞ր դարերից է հիշատակվում Թորգոմա տուն կամ Թեգարամա երկիրը.
1. Ք.ա. 23-20-րդ դդ.
+2. Ք. ա. 20-18-րդ դդ.
3. Ք. ա. 19-15-րդ դդ.
4. Ք. ա. 18-15-րդ դդ.

5. Որտեղի՞ց է սկիզբ առնում Արևմտյան Եփրատը.
1. Խաչափայտի լեռներից
2. Բյուրակն լեռներից
+3. Ծաղկավետ լեռներից
4. Ծաղկանց լեռներից

6. Թվարկվածներից որո՞նք են Ք. ա. 69 թ. ծագած հայ–հռոմեական պատերազմի պատճառներ.
ա. Հզոր Հայաստանն իր գոյությամբ խոչընդոտում էր դեպի Արևելք ծավալվելու նկրտումներ ունեցող Հռոմեական պետությանը:
բ. Հռոմի անմիջական ծրագրերի մեջ էր մտնում Փոքր Ասիայի գրավումը, որն ամբողջությամբ ռազմակալել էր Տիգրան Մեծը:
գ. Հռոմը չէր կարող հաշտվել այն իրողության հետ, որ Հայոց տերությունը դուրս էր եկել Միջերկրական ծով և ընդհուպ մոտեցել Եգիպտոսի սահմաններին:
+դ. Հայ–հռոմեական ռազմական բախմանը նպաստեց նաև այն, որ Տիգրանը և Միհրդատ Եվպատորը այլևս դաշնակիցներ չէին:
ե. Հռոմի անմիջական ծրագրերի մեջ էր մտնում Փոքր Հայքի զավթումը, որտեղ գերիշխանություն էր հաստատել Հրահատ III–ը:

1) ա, դ  2) գ, դ  3) բ, ե  4) ա, գ

7. Կատարել համապատասխանեցում.
Քաղաք.
1) Մծուրք
2) Վաղարշապատ
3) Բագարան
+4) Տիգրանակերտ

Հիմնադիր արքա.
ա. Վաղարշ II
+բ. Տիգրան II
գ. Սանատրուկ II
դ. Երվանդ IV
ե. Վաղարշ I
1) 1–գ, 2–ե, 3–բ, 4–ա
2) 1–գ, 2–ա, 3–դ, 4–բ
3) 1–ա, 2–ե, 3–դ, 4–բ
4) 1–գ, 2–ե, 3–դ, 4–բ

8. Մեծ Հայքի ո՞ր նահանգում էր Ոստան Հայոց գավառը.
1) Վասպուրական
2) Այրարատ
+3) Գուգարք
4) Սյունիք

9. Ո՞վ է ստորև բերված վկայության հեղինակը.
«Արտաշեսը հրամայել է որոշել գյուղերի և ագարակների սահմանները…, կոփել է տվել քառակուսի քարեր և տնկել հողի մեջ»:
1) Խորենացին
2) Պոլիբիոսը
+3) Ստրաբոնը
4) Պլուտարքոսը

10. Հայկազուն–Երվանդունի արքաների անունները դասավորել ըստ նրանց գահակալման ժամանակագրական հաջորդականության.
ա. Տիգրան I Երվանդյան
բ. Արշամ
գ. Պարույր
դ. Երվանդ Սակավակյաց
ե. Շամ (Սամոս)
զ. Երվանդ IV

1) դ, գ, ա, բ, զ, ե   2) ա, գ, դ, ե, զ, բ   3) գ, դ, ա, ե, բ, զ   4) գ, ա, դ, բ, ե, զ

11. Տրված 6 պնդումներից յուրաքանչյուրի համար ընտրել՝ Ճիշտ է, Սխալ է, Չգիտեմ պատասխաններից որևէ մեկը:

1) Անտոնիոսը, չնայած ցանկանում էր վրեժխնդիր լինել Արտավազդից, սակայն նրա հետ պայմանավորվածություն ձեռք բերեց պարթևների դեմ հաջորդ արշավանքն սկսելու համար:
+2) Արտավազդի մահից հետո նրա որդի Արտաշեսը, որ դարձել էր Հրահատ IV–ի փեսան, հայ–պարթևական միացյալ ուժերով հռոմեական լեգեոնները դուրս շպրտեց Հայաստանից:
3) Անտոնիոսի զորքը, ջախջախվելով Էկբատանի պարիսպների տակ, հսկայական զոհեր տալով (ընդհանուր կորուստը կազմում էր 40 հազար զինվոր), նահանջեց դեպի Հայաստան:
4) Հռոմը չհանդուրժեց ինքնուրույն և ուժեղ հայոց թագավոր Արտաշես II–ին, և վերջինիս փոխարեն գահ բարձրացրեց նրա կրտսեր եղբորը՝ Տիգրանին:
5) Տիգրան III–ը իր կառավարման սկզբից ևեթ ինքնուրույն քաղաքականություն է վարել:
6) Տիգրան III–ը Հայաստանին միացրեց Ատրպատականի թագավորությունը:

12. Ե՞րբ է վերջին անգամ հիշատակվել Հայաստանի սատրապ–կառավարիչ Երվանդ II–ը. +1) Ք. ա. 460–ական թթ.
2) Ք. ա. 410–ական թթ.
3) Ք. ա. 360–ական թթ.
4) Ք. ա. 330–ական թթ

13. Ե՞րբ  Հրահատ III–ը  պաշարեց Արտաշատը.
+1) Ք. ա. 68 թ.
2) Ք. ա. 66 թ.
3) Ք. ա. 67 թ.
4) Ք. ա. 65 թ.

14. Ըստ հայկական ավանդության` ո՞ւմ անունից են առաջացել «արմեն» և «Արմենիա» անվանումները.
+1) Արամի  2) Արմենոսի  3) Արամանյակի  4) Արամայիսի

15. Հայոց ո՞ր արքայի մասին է հույն պատմիչի հետևյալ բնութագրումը.
«Հայոց թագավոր […………………–ը] ուներ միջակ հասակ, բայց հակված էր դեպի ամեն մի մեծ բան և մանավանդ դեպի պատերազմական գործերը: Նա հավատարիմ պահապան էր արդարադատության և իր կենցաղավարության մեջ զուսպ էր, նաև չափավոր ու ողջամիտ էր, ինչպես լավագույնները հույների և հռոմայեցիների մեջ»:

1)Տրդատ II-ի   2) Վաղարշ I-ի   +3) Սանատրուկ II-ի   4) Տրդատ I-ի

16. Ի՞նչ էր իրենից ներկայացնում «Մաղխազական այրուձին».
1) նախարարական տան հեծելազոր
2) արքունիքին կից հատուկ հեծելազոր, որն իրականացնում էր թագավորական ոստանի պաշտպանությունը
+3) ընտրյալ նետաձիգներից բաղկացած և մշտապես արքունիքում գտնվող, թագավորի անձի պաշտպանությունն ապահովող ընտիր հեծելազոր
4) մաղխազի անվտանգությունն ապահովող հեծելազոր

17. Արգիշտի I–ի նվաճողական ձեռնարկումները ներկայացնել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. հաղթարշավը դեպի Ալիշտու
բ. արշավանքը դեպի Դիաուխի
գ. արշավանքը Զագրոսյան լեռներով մինչև Պարսուա
դ. արշավանքը դեպի Փոքր Ասիայի տարածք

+1)  բ, դ, ա, գ,
2) դ, բ, գ, ա
3) ա, բ, գ, դ
4) գ, ա, դ, բ

18. Հարավարևմտյան ուղղությամբ արշավանքի ժամանակ Մենուայի բանակները հասան մինչև՝
+ 1) Մելիտեա և Մանա
2) Կումենու և Ասորեստան
3) Դիալա գետի ավազան
4) Զագրոսյան լեռներից դեպի արևելք

19. Տրված իրադարձություններից որո՞նք են խախտում տրված շարքի ժամանակագրական հաջորդականությունը.
1) Վաղարշ II–ի և Սևերոսի միջև հաշտության կնքումը
2) Վաղարշ II–ի գահակալության ավարտը
3) Տրդատ Արշակունու հաղթական մենամարտը գոթերի իշխանի հետ
4) Կարակալլա կայսեր ուղարկած զորքի ջախջախումը Տրդատ II–ի գլխավորությամբ
5) Ներսեհ Սասանյանի` Հռոմի դեմ պատերազմի սկիզբը
6) Տրդատ II–ի հաղթական արշավանքը դեպի Տիզբոն
7) Խոսրով II–ի գահակալության սկիզբը
+8) հայ–հռոմեական ուժերի հաղթանակը Ոսխայի ճակատամարտում

20. Ստորև տրված են պատմական իրադարձությունների պատճառներ և հետևանքներ: Գտնել ճիշտ պատասխանները.
1) Ք. ա. 92 թ. սկսված հռոմեա–պարթևական բանակցությունների արդյունքում Հայաստանի դեմ ուղղված պայմանագիր կնքվեց:
2) Մերձավոր Արևելքում Սելևկյան պետության դիրքերը թուլացնելու նպատակով Արտաշես I–ը աջակցեց Մարաստանի սատրապ Տիմարքոսի ապստամբությանը:
3) Արտաշեսը Ք. ա. 165 թ. վճռական հակահարված տվեց Սելևկյան Անտիոքոս III –ին, որը փորձում էր Հայաստանը ենթարկել Սելևկյանների գերիշխանությանը:
4) Մերձավոր Արևելքում Պարթևստանի դիրքերը թուլացնելու նպատակով Արտաշես I–ը աջակցեց Մարաստանի սատրապ Տիմարքոսի ապստամբությանը:
5) Ք. ա. 92 թ. սկսված հռոմեա–պարթևական բանակցությունների արդյունքն էր ազդեցության ոլորտների բաժանման մասին նրանց միջև համաձայնագրի կնքումը:
6) Փոքր Ասիայում բռնկված պատերազմի ավարտից հետո հաշտության պայմանագրում Արտաշես I–ը կարողացավ հատուկ կետ մտցնել, որի շնորհիվ Պոնտոսի հաշվին ընդարձակվեց Փոքր Հայքի տարածքը:

21. Ընտրել երեք ճիշտ պնդումները.
ա. Ք. ա. 830–ական թթ. Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիսարևմտյան շրջաններում կազմավորվել էր Էթիունի երկրի համադաշնությունը:
բ. Արգիշտի I–ի օրոք Վանի թագավորությունը (Բիայնիլի–Ուրարտու–Արարատ) հասավ աննախադեպ հաջողությունների` վերածվելով Առաջավոր Ասիայի հզորագույն ուժի:
գ. Արգիշտի II–ը, թեև գահ բարձրացավ դժվարին ժամանակաշրջանում, սակայն կարողացավ զարկ տալ քաղաքաշինությանը, արհեստներին ու առևտրին, հիմնեց կամ վերակառուցեց բազմաթիվ ամրոցներ, անցկացրեց նոր ջրանցքներ:
դ. Ռուսա III–ի իշխանության շրջանից մեզ հասած արձանագրությունները հայտնաբերվել են Արարատյան դաշտի և Վանա լճի արևելյան շրջանների հնավայրերից:
ե. Հնագիտական պեղումներից հայտնաբերված արձանագիր առարկաները վկայում են, որ Սարդուրի I–ի ռազմաքաղաքական ազդեցության ոլորտը տարածված էր մինչև Հյուսիսային Կովկաս:
զ. Մենուայի առաջին քայլերից մեկն էր Եփրատի աջափնյա հատվածում ամրապնդվելը, որի նվաճումից հետո էլ հիմնադրվում է ռազմավարական խոշոր հենակետ Մենուախինիլի քաղաքը:
է. Վանի թագավորության հզորացման և տարածաշրջանում նշանակալի տերություն դառնալու գործում կարևոր դեր խաղացին Իշպուինիի և Մենուայի կատարած բարեփոխումները:

+1) բ, դ, է   2) գ, դ, զ   3) բ, գ, ե   4) ա, գ, դ

22. Ստորև թվարկված պատմական իրադարձությունների պատճառներից և հետևանքներից որո՞նք են ճիշտ.
ա. Վանի արքայատոհմից իշխանության փոխանցումը Հայկազուններին տեղի ունեցավ Ասորեստանի ռազմական միջամտության և երկրի ներսում ծագած խռովությունների ու պալատական հեղաշրջման հետևանքով:
բ. Երվանդ Սակավակյացը, նպաստելով Ասորեստանի կործանմանը, իր դաշնակից Բաբելոնի և Մարաստանի համաձայնությամբ ընդարձակեց թագավորության սահմանները՝ ներառելով Օսրոյենեն և Միգդոնիան:
գ. Ք. ա. 336 թ. Երվանդ III–ը գլխավորեց հայերի ապստամբությունը Աքեմենյան պետության դեմ և հաջողության հասնելով՝ հռչակեց Մեծ Հայքի անկախությունը:
դ. Դեպի Բաբելոն, Պարսից ծոց և Միջերկրական ծով կատարած հաղթարշավների հետևանքով Սարդուրի II–ը չորս կողմից շրջափակման մեջ վերցրեց Ասորեստանը:
ե. Տիգրան Մեծի և Պոմպեոսի միջև կնքված Արտաշատի պայմանագրով Հայաստանը պահպանեց իր տարածքային ամբողջականությունը և պետական անկախությունը:
զ. Տիգրանակերտի անկման պատճառն այն էր, որ քաղաքը պաշտպանող օտարազգի վարձկանները, կաշառվելով Լուկուլլոսի կողմից, հռոմեացիների առջև դավաճանաբար բացեցին դարպասները:
է. Տիգրան Կրտսերն ընդվզել էր Պոմպեոսի դեմ և վիրավորել նրա արժանապատվությունը, ուստի Պոմպեոսի կարգադրությամբ ձերբակալվեց ու ընտանիքի հետ գերեվարվեց Հռոմ:

1) բ, ե, զ  + 2) բ, գ, դ   3) ե, զ, է   4) ա, դ, է

23. Դեպքերը դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.

ա. հողային բարեփոխման վերաբերյալ Արտաշես I–ի հրամանագրի հրապարակումը
բ. Մագնեսիայի ճակատամարտը
գ. Գավգամելայի ճակատամարտը
դ. հայազգի զորավարների գլխավորությամբ Անտիոքոս III–ի զորքերի արշավանքը Երվանդական Հայաստանի դեմ
ե. Աքեմենյանների գերիշխանության հաստատումը Հայաստանում
զ. Ապամեայի հաշտության պայմանագրի կնքումը
է. Արտաշատ մայրաքաղաքի հիմնադրումը
ը. Արտաշես I–ի մահը
թ. Աքեմենյան տիրակալ Արտաքսերքսես II–ի դեմ Կյուրոս Կրտսերի ապստամբությունը
ժ. Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքի սկիզբը

1) ե, թ, ժ, գ, դ, բ, զ, է, ա, ը
2) ե, թ, ժ, գ, բ, զ, դ, ա, է, ը
3) թ, ե, ժ, գ, բ, դ, է, ա, ը, զ
+4) թ, ե, ժ, գ, բ, դ, զ, է, ա, ը

24. Հայոց աստվածների անունները համապատասխանեցնել հունական աստվածների անուններին` հելլենիստական դարաշրջանում ընդունված համադրությամբ.
1) Ափրոդիտե
2) Արտեմիս
3) Հերակլես
4) Հելիոս
5) Զևս
6) Ապոլոն

ա. Արեգ–Միհր
բ. Արամազդ
գ. Աստղիկ
դ. Անահիտ
ե. Նանե
զ. Վահագն
է. Տիր

1) 1–գ, 2–ե, 3–զ, 4–ա, 5–է, 6–բ
+2) 1–գ, 2–դ, 3–զ, 4–ա, 5–բ, 6–է
3) 1–գ, 2–դ, 3–է, 4–ա, 5–բ, 6–զ
4) 1–դ, 2–ե, 3–ա, 4–զ, 5–բ, 6–է

25. Ստորև թվարկված պատմական իրադարձությունների պատճառներից և հետևանքներից որո՞նք են սխալ.
1) Հռանդեայի ճակատամարտում հռոմեացիների պարտությունը նպաստեց Հայաստանի նկատմամբ Ներոն կայսեր դիրքորոշման փոփոխմանը:
2) Օգոստոս կայսեր հեռագնա ծրագիրը նպատակ ուներ միավորելու Հայաստանը Կապադովկիայի հետ և ստեղծելու միացյալ ուժեղ պետություն՝ ընդդեմ Պարթևստանի: 3) Ակցիումի ճակատամարտից հետո հայ–պոնտական ուժերը մտան Հայաստան և արդյունավետ պայքար մղեցին հռոմեացիների դեմ:
4) Հայոց արքա Վաղարշ II–ի որդեգրած ճիշտ քաղաքական դիրքորոշման արդյունքում Հայաստանից հեռացվեցին հռոմեական լեգեոնները:
+5) Հռոմի կայսր Սեպտիմիոս Սևերոսը, ի նշանավորումն հայ–հռոմեական դաշինքի վերականգնման, Տրդատ II–ին թագ է ուղարկում և վերադարձնում Կապադովկիայում Հայաստանին պատկանող կալվածքները:
6) Հռադամիզդի գահակալումը ավելի սաստկացրեց հակահռոմեական տրամադրությունները Հայաստանում:
7) Պարսկաստանում Սասանյանների իշխանության գալը թուլացրեց Արշակունիների դիրքերը Հայաստանում:

26. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.

1) Տրդատ II–ի հաղթական արշավանքը դեպի Տիզբոն
2) հայոց գահի զավթումը Որմիզդ–Արտաշիրի կողմից
3) հռոմեա–պոնտական պատերազմների ավարտը
4) Արիոբարզանեսին Հայաստանում թագավոր հռչակելը
5) Սելևկյան տերության առաջացումը
6) հայկական ուժերի կողմից Լեգարդա ամրոցի մոտ հռոմեացիներին ուժգին դիմադրություն ցույց տալը

27. Ընտրել տերմինների կամ հասկացությունների ճիշտ բացատրությունները.
ա. Աստվածների գերագույն եռյակի պաշտամունքը բնիկ հնդեվրոպական երևույթ է և հայոց մեջ ունի վաղնջական ակունքներ:
բ. Դարեհ III Կոդոմանոսը նախքան պարսկական գահին բարձրանալը եղել է Հայաստանի սատրապ:
գ. Աստղիկը հայոց դիցարանում մեծարվել է «Ոսկեմայր» տիտղոսով:
դ. Փարպեցին Արտաշես I-ի ստեղծած վարչական միավորներն անվանում է ստրատեգիաներ, իսկ դրանց կառավարիչներին՝ ստրատեգոսներ:
ե. Որոշ ուսումնասիրողների կարծիքով Անահիտը եղել է նաև ռազմի դիցուհի:
զ. Վանի թագավորությունում հայտնի էին «սահմանապահ կուսակալ», «աշխարհակալ», «գավառակալ» անուններով գործակալություններ:
է. Դարեհ II-ի ստեղծած վարչական միավորները կոչվում էին սատրապություններ:

1) ա, դ, ե   2) բ, գ, զ   3) ա, բ, զ   +4) ա, դ, է

28. Գրել ճիշտ պատասխանները.
Ի նշանավորումն հայ-հռոմեական դաշինքի վերականգնման՝ կայսր Մակրինոսը՝
ա. Տրդատին է վերադարձնում Կապադովկիայի կալվածքները, որոնք ստացել էր դեռևս Խոսրով I-ը:
բ. խոշոր գումար է վճարում Տրդատին, որպեսզի հայոց այրուձին հյուսիսում իրականացնի Կովկասյան լեռնանցքների և հարակից տարածքների պաշտպանությունը:
գ. Տրդատին է վերադարձնում Հայաստանից գերեվարված նրա կնոջը` թագուհուն:
դ. Հայաստանից դուրս է բերում հռոմեական լեգեոնները, իսկ նրանց պարտականությունները ստանձնում է հայոց այրուձին:
ե. Տրդատին է վերադարձնում Հայաստանից թալանված ավարը:

1) ա, բ   2) գ, ե   +3) ա, ե   4) ա, դ

29. Բերված փաստարկներից որո՞նք են սխալ.
ա. Ըստ V-VII դարերի «Աշխարհացույցի»՝ Մեծ Հայքը բաժանվել է 15 խոշոր նահանգների, որոնք միասին ունեին 181 գավառ:
բ. Միջնադարում հայկական ուժեղ պետություն է ստեղծվել Միջերկրական ծովի հյուսիս-արևմուտքում ընկած Կիլիկիայում, որն ունեցել է մինչև 50000 քառ. կմ տարածք:
գ. Հայերի ծագումնաբանության մասին վրացական ավանդությունը գրի է առնվել IX-XI դարերի վրաց հեղինակների կողմից:
դ. Հայկական ավանդության համաձայն՝ Արամանյակի անունով է կոչվել Արագած լեռը:
ե. Թորգոմա տունը եղել է Եփրատի վերին ավազանում և հիշատակվում է դեռևս Ք. ա. XX-XVIII դարերում:
զ. Եփրատ գետն ունի 500 կմ երկարություն, սկիզբ է առնում Ծաղկանց լեռներից և, միախառնվելով Տիգրիսին, թափվում Պարսից ծոց:
է. Խեթական թագավորի և Հայասայի Խուկանա արքայի միջև կնքվել է բարեկամության և փոխօգնության պայմանագիր:
ը. Խեթական աղբյուրների համաձայն՝ Հայասա թագավորությունն ունեցել է արքունիք, բանակ, արքունի դիվան՝ իր դպիրներով, ինչպես նաև դիցարան:

1) գ, դ, ե   +2) ա, բ, է   3) ա, է, ը   4) ա, բ, զ

30. Ո՞ր իրադարձություններն են խախտում տրված շարքի ժամանակագրական հաջորդականությունը.
1) Արտավազդ II-ի և Օրոդես II-ի միջև հայ-պարթևական պայմանագրի կնքումը
2) Էվրիպիդեսի «Բաքոսուհիներ» ողբերգության բեմադրությունն Արտաշատում Օրոդես II-ի ներկայությամբ
3) Կրասոսի պարթևական արշավանքի սկիզբը
4) Արտավազդ II-ի և Կրասոսի հանդիպումը Ասորիքում
5) Խառանի ճակատամարտը
6) թագաժառանգ Բակուրի հրամանատարությամբ հռոմեացիների վտարումը Ասորիքից, Կիլիկիայից, Փյունիկիայից, Պաղեստինից և Հրեաստանից
7) Արտավազդ II-ի եղերական մահը
8) Արտաշես II-ի դավադիր սպանությունը
9) Հռոմի դրածո Արտավազդ III-ի վտարումը Հայաստանից